Bank Austria Kunstforum Wien jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc wystawienniczych w Wiedniu. Po raz pierwszy w Austrii prezentowana jest tu obszerna wystawa prac brytyjskiego artysty Davida Hockneya. To jeden z najbardziej wszechstronnych i uznanych artystów współczesnych, który od ponad 60 lat eksperymentuje z malarstwem, rysunkiem i grafiką.
Bank Austria Kunstforum Wien rokrocznie odwiedza od 200 do 300 tysięcy osób. Wystawa poświęcona twórczości Davida Hockneya powstała dzięki współpracy z brytyjskim muzeum sztuki Tate, które ze swej kolekcji wypożyczyło 125 prac artysty dla wiedeńskiej galerii. Dzieła tego angielskiego malarza, rysownika, grafika, fotografa oraz scenografa osiągają zawrotne ceny w największych domach aukcyjnych.
Sylwetka artysty
David Hockney, uznawany na całym świecie za jednego z największych żyjących artystów, urodził się w 1937 roku w Bradford w Wielkiej Brytanii. Jego twórczość budzi zainteresowanie nawet tych, którzy sztuką interesują się sporadycznie. Malarstwo studiował na uczelniach Bradford College of Art oraz Royal College w Londynie. W latach 60. artysta wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych, dzieląc swoje życie między Anglię a USA.
Na stałe osiadł w Los Angeles w 1978 roku, który stał się dla niego wielką inspiracją. Miasto, pulsujące świetlistym, kolorowym życiem i nowoczesną kalifornijską estetyką, wywiera znaczący wpływ na twórczość Hockneya. W Kaliforni poznaje swego przyszłego, wieloletniego przyjaciela, fotografa Petera Schlesingera, który staje się także jego modelem. Właśnie tam homoseksualnej orientacji artysta może spełnić się także prywatnie.
Słoneczna Kalifornia pozwala rozwinąć mu twórcze skrzydła. Cechują go oszczędność techniki, zainteresowanie światłem, realizm w przedstawianiu prozaicznych scen i tematów. Dzieła Hockneya są rozchwytywane podczas aukcji sztuki w domach aukcyjnych, takich jak Christie’s czy Sotheby’s, i osiągają zawrotne ceny, np. w 2018 roku obraz „Portrait of an Artist (1972)” został sprzedany w Christie’s za 90,3 mln dolarów, stając się wówczas najdroższym sprzedanym obrazem współcześnie żyjącego artysty. Malarz osiągnął wysoką pozycję w skali międzynarodowej także jako scenograf baletowy i operowy, wydał wiele pozycji książkowych poświęconych sztuce.
Jego słynny obraz „Bigger splash” (1967) ze sceną z basenu widział chyba każdy odbiorca sztuki przynajmniej raz w życiu. Dzieła te prezentowane są w renomowanych galeriach na całym świecie – w Tate Britain, Museum of Art w Nowym Jorku, Los Angeles, Louver w Kalifornii. Inne słynne muzea, jak holenderskie Muzeum Vincenta van Gogha czy koreańskie Seoul Museum, także interesują się jego twórczością. Okres pandemii spędza Hockney w Normandii, obdarowując przyjaciół serią obrazów swojego ogrodu, które obecnie wystawia paryska galeria Lelong.
Malarz już na początku kariery osiągnął duże sukcesy i stał się pożądanym gościem w tzw. towarzystwie. Artysta pozuje do aktów brytyjskiego malarza Luciana Freuda, należy także do gości królowej angielskiej Elżbiety II podczas jej jubileuszu 50-lecia panowania. Na zamówienie słynnego hiszpańskiego tenora Placido Domingo kreuje kostiumy do opery, a po śmierci Pabla Picassa tworzy cykl obrazów poświęconych temu wybitnemu hiszpańskiemu artyście.
Za całokształt twórczości Hockney w 2012 roku zostaje uhonorowany przez królową Elżbietę II orderem „Order of Merit”. Mimo dojrzałego wieku wciąż eksperymentuje z nowymi technikami medialnymi w sztuce. Charakterystyczny, ekscentryczny pan w barwnym ubraniu, rażących kolorystycznie skarpetkach, freudowskich okularkach, o bystrym spojrzeniu, nieustannie czaruje kolorem i fascynuje swoim trochę beztroskim życiem.
Fioletowe drzewa, szmaragdowe baseny…
Podejście do natury u artysty ma aspekt psychologiczny, emocjonalny, co uwidacznia się w kolorystyce. Także portrety przyjaciół są studiami psychologicznymi, a tematyka pozostaje autobiograficzna. Autoportrety malowane są w kameralnych miejscach, z kolei bohaterami portretów są przyjaciele w swoim otoczeniu, dominują swobodna elegancja i wyrazista jasność, sceny są pogodne. Jednocześnie czuć atmosferę sztuczności, nawet głębokiej samotności, przez co ta podziwiana Ameryka staje się utopią.
Kolorowe, surrealistyczne krajobrazy, fioletowe pnie drzew, różowe drogi leśne, kalifornijskie baseny ze szmaragdową wodą, a w nich młodzi kąpiący się mężczyźni, portrety rodziców i znajomych. To tematyczna paleta Hockneya. Słoneczne, minimalistyczne obrazy, na które dobrze się patrzy, na których codzienność kształtuje fotograficzny realizm.
W basenach widzimy piękne sylwetki mężczyzn pływających czy odpoczywających na leżakach, kosztujących słonecznych kąpieli w kalifornijskim słońcu. Ta beztroska jest pozowana, nawet smutna. Wyczuwa się bowiem brak wzajemnego kontaktu i alienację. Ale dzięki użyciu intensywnych kolorów zostaje to przełamane. Warto zaznaczyć, że artysta jest mistrzem digitalnego pędzla, stąd kompozycje powstają techniką komputerową, obrazy pozbawione są głębi i perspektywy, a przestrzeń tworzy nasycenie barwy.
Można nawet zaryzykować tezę, że Hockney ociera się o kicz, ale kicz to sztuka szczęścia, której współczesny świat też potrzebuje. Jego sztuka jest odważna, eksperymentalna, czasem bezczelna i złośliwa, a jednak pełna czaru.
Obrazy, które warto zobaczyć
Wystawa w Kunstforum Wien prezentuje obrazy, które warto znać i zobaczyć. Motto wystawy stanowi cytat samego Davida Hockneya: „I prefer living in colour”. Obok kultowych obrazów z basenami, na wystawie zobaczyć można także obrazy z pejzażem, portretem i aktem, które zwykle powiązane są z jego własną biografią.Wystawa prezentuje również bogaty dorobek Davida Hockneya w zakresie grafiki, której poświęca się od początku swej kariery artystycznej. W Kunstforum Wien podziwiać możemy m.in. takie dzieła jak „A Rake’s Progress” (1961-1963) czy „Cavafy” (1966).
85-letni artysta, ciągle pozostając wierny swojemu klasycznemu wykształceniu, interesuje się nowymi technikami, czego wyrazem są fotokolaże czy eksperymenty z aplikacjami do rysowania na iPadzie. Malarz stulecia z iPadem w ręku to ciekawy fragment wystawy, któremu warto się dokładniej przyjrzeć. Oto patrzymy, jak na digitalnym obrazie krok po kroku jawi się krajobraz z drzewami, naturą i jej kolorem, zawsze przerysowanym.
David Hockney: INSIGHTS.
Reflecting the Tate Collection
(WYOBRAŹNIA. Refleksje wokół kolekcji Tate)
10.02.–19.06.2022
Bank Austria Kunstforum
Freyung 8, 1010 Wiedeń
Artykuł opublikowany w piśmie „Polonika”
nr 290 marzec/kwiecień 2022
